Eλένη Γλύκατζη-Αρβελέρ. Η ζωή της -όλη! Μέσα από μία διαφορετική βιογραφία, η συγγραφέας-δημοσιογράφος Άννα Γριμάνη ρίχνει τον προβολέα στην εξέχουσα προσωπικότητα της Ελληνίδας με τη διεθνή ακαδημαϊκή καριέρα, στα σημαντικότερα γεγονότα της πολυδιάστατης διαδρομής της και στα πρόσωπα που καθόρισαν τη ζωή της.

Μοναδικά φωτογραφικά ντοκουμέντα πλαισιώνουν ένα ξεχωριστό κείμενο, γεμάτο πολύτιμες στιγμές και συναισθήματα, βαθύτερες σκέψεις και δυνατές εικόνες: «…και τα παραθυρόφυλλα της κατοικίας στο Βύρωνα, δεν γέρνουν ούτε για  μια μέρα, σε ότι συγκροτεί τη θέα ζωής, με το αίσθημα αναμνήσεων να περιτυλίγει τα δεδομένα - αυτά, όσα έγιναν».

Στην παράθεση εξαίσιων κεφαλαίων μιας συναρπαστικής πορείας που ξετυλίγεται σαν κινηματογραφική ταινία, δέκα νέα ποιήματα της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ δίνουν το δικό τους στίγμα στο βιβλίο της ζωής της.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΤΑ ΠΑΡΑΘΥΡΟΦΥΛΛΑ στον Βύρωνα δεν έγειραν ούτε για μια μέρα σε ό,τι συγκροτεί τη θέα ζωής, δίχως αντιλογισμό αναμνήσεων αλλά με διαρκή παροχή τους, κι ένα αίσθημα ρέον –όπως οι πολύτιμες σταγόνες νερού, μιας σωλήνας καλοκαιριού– που ηθελημένα έμεινε μισάνοιχτη στον κήπο.
Έπειτα σκέφτηκα τους φεγγίτες στο Παρίσι και μέτρησα τους ουρανούς. Για να την δούμε να διασχίζει τους Κήπους του Λουξεμβούργου, ερχόμενη από τη Σορβόννη –καθηγήτρια, βυζαντινολόγος, πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας από το 1967– εξέχουσα ακαδημαϊκὴ προσωπικότητα της Ευρώπης και διεθνής Ελληνίδα.
Δημόσιο πρόσωπο της Γαλλίας, συνδιαλέγεται με αρχηγούς κρατών και παράγοντες της διεθνούς πολιτικής σκηνής και πανεπιστημιακής κοινότητας, με προσωπικότητες της τέχνης και διανοητές. Συνδέεται με ουσιαστική επικοινωνία με τους Γάλλους προέδρους Bαλερί Ζισκὰρ ντ’ Εσταίν, Φρανσουὰ Μιτεράν –τής απένειμε τον Χρυσό Σταυρό της Λεγεώνος της Τιμής– τον Ζακ Σιράκ, τον Φρανσουά Ολάντ –της απένειμε τον Μεγαλόσταυρο της Αξίας και με φιλία με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Eνώ διοικεί, διδάσκει και ιστορία – το Βυζάντιο. Ανατρέχει στις επιγραφές, κάνει δημοσιεύσεις, συγγράφει και δίνει διαλέξεις. «Αντιπροσωπεύετε έναν τεράστιο πολιτισμό, εννοώ τον βυζαντινό πολιτισμό – έχει το πιο οργανωμένο πρωτόκολλο», τής είχε πει ο Αντρέ Μαλρώ.

Σύμβολο, μιας πρωτοπορίας – με το κύρος, και τη modernité μιας γυναίκας η οποία μετά την αναγόρευσή της, παρέστη στην επίσημη δεξίωση της Ακαδημαϊκής κοινότητας των Παρισίων το 1976, με κίτρινο σμόκιν και καθολική επίγνωση της θέσης της: η πρώτη γυναίκα Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης στην 700 χρόνων ιστορία του.
Αυτόφωτη και αυτεξούσια. «Μπορεί να είμαι ο άνθρωπος που διαλέγεται με τον εαυτό του», είπε, «όμως πάντοτε με αναφορά που είναι εξω-ατομική.

Με την Ελλάδα, να εσωκλείει την πατρίδα και κάθε ελληνοκεντρική πράξη, όπως και τον συναισθηματισμό που συνεπάγονται οι πρώιμες νεανικές εγγραφές· το Παρίσι σε όλες τις χρονικές εκδοχές του – γίνεται το κεντρικό πεδίο δράσης της. Αναδιπλώνοντας γεγονότα και αναμνήσεις φαίνεται πως ό, τι κράτησε τη νεανικότητα της γενιάς της στο απυρόβλητο ήταν η ανεξάρτητη σκέψη και αμφισβήτηση. Κι ένα διαρκές όραμα. Στο ρομαντισμό απάντησαν με γέλιο, στις καταιγίδες με υπεροχή· αυτή η αόρατη αναμέτρηση με οτιδήποτε,— ένα σχεδόν προνόμιο, που συγχωνεύτηκε με τη κουλτούρα της μετέπειτα σταδιοδρομίας τους.

Την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ είχα την τιμή να την γνωρίσω στη Σορβόννη με την προτροπή Γάλλων φίλων φοιτητών της γενιάς μου, που στο πρόσωπό της, εκπλήρωναν το δικό τους σύγχρονο όραμα γνώσης. Η αναφορά τους μέσα από το αδέκαστο της νεανικής κρίσης- στην ισχυρή Ελληνίδα Πρύτανη της Ακαδημίας (1982), Καγκελάριο των Πανεπιστημίων Παρισίων, Αντιπρόεδρο του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Εκπαίδευσης της Γαλλίας, Πρόεδρο της Επιτροπής Ηθικής του Εθνικού Κέντρου για την Επιστημονική Έρευνα της Γαλλίας, και το πώς τους ενέπνεε, χαρακτηριζόταν από την απόλυτη έκφραση σεβασμού και αναγνώρισης.
Έκτοτε, η κοντινή της παρουσία, το πνεύμα και η αξιότητά της μού συνιστούν ζωτικά κι αναντικατάστατα σημεία αναφοράς.
Η προσωπικότητά της στο δημόσιο βίο Γαλλίας και Ελλάδας, ο βαρυσήμαντος θεσμικός ρόλος της, η αντιληπτικότητά της στη διεθνή πραγματικότητα, η πολιτική θεώρησή της, η ευθυκρισία γύρω από τις παγκοσμιοποιημένες αλήθειες κι εκάστοτε εξελίξεις, η διαπερατότητά της, η όποια κατάθεση της ιστορικής αυθεντίας της, η βαθιά ελληνικότητά της, η οξύνοια, κι εντέλει η προσωπική της σοφία, θα συντελούν στη γνωστική ανάπτυξη και την οικοδόμηση νέων ιδεών στις κοινωνίες μας.

Οι Εκδόσεις Γκοβόστη κι εγώ, την ευχαριστούμε βαθιά για την εμπιστοσύνη της και την αφηγηματική παράθεση των κεφαλαίων της ζωής της.
«Κάθε προσωπική ζωή», είπε, «είναι ένα ιδιαίτερο, ιδιωτικό κτήμα που δεν μπορεί να το περιγράψεις παρά μόνον σε μια κατάλληλη στιγμή».

Η νέα αναθεωρημένη έκδοση εμπεριέχει ένα επιπλέον δικό της αποτύπωμα: 10 ιδιόγραφα Ποιήματά της, από το παρόν. Κι ακόμη δύο αγαπημένα, εποχής, όλα με την ευγενική παραχώρησή της.
Το βιβλίο βασίζεται σε σειρά συζητήσεων και την επιλεκτική απεικόνιση γεγονότων μιας σημαντικής, πολύπτυχης διαδρομής σε διεθνή καμβά.

Ένα χάρτινο κουτί 600 Μολύβια για 600 και πλέον στιγμιότυπα ζωής.
Και 10 Ποιήματα καθώς ο χρόνος απεργάζεται τα τελείως προσωπικά δεδομένα, και τα μυστήρια που είναι εντός μας.

Έτσι, μάλλον, δεν θα μάθουμε, εάν 600 μολύβια, τής έφτασαν για σημειώσεις, της μεγάλης ζωής της.

Άννα Γριμάνη