Οι ομοιότητες μεταξύ της Επίθεσης τού Τετ (1968) και της Επίθεσης της Χαμάς (2023)
Tα κτυπήματα που κατάφερε η Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου του 2023, ήταν εντυπωσιακά. Μέσα σε μία ημέρα, η οργάνωση, η οποία χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική, κατάφερε αυτό που δεν μπόρεσαν τα αραβικά κράτη να καταφέρουν από το 1948, δηλαδή να διαλύσει τον μύθο ότι το Ισραήλ είναι ανίκητο και απρόσβλητο, και, ταυτόχρονα, αποτελεί το ασφαλέστερο καταφύγιο για τους απανταχού Εβραίους. Εξετάζοντας τα γεγονότα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποστασιοποίηση, είναι εμφανές ότι τα πανάκριβα οπλικά συστήματα, τα εξελιγμένα μέσα διεξαγωγής επιχειρήσεων (ISTAR), διοίκησης και ελέγχου (C4Ι) και οργάνωσης των Ενόπλων Δυνάμεων και υπηρεσιών ασφαλείας του Ισραήλ αποδείχθηκαν ανίκανα να εντοπίσουν έγκαιρα και να δράσουν αποφασιστικά, ώστε να αποτρέψουν ή να περιορίσουν το εύρος των πληγμάτων και τις επακόλουθες απώλειες. Συνεπώς, οι Ένοπλες Δυνάμεις και οι υπηρεσίες ασφαλείας απέτυχαν στην αποστολή τους.
Για τους μελετητές της Στρατιωτικής Ιστορίας, το πάθημα του Ισραήλ δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη, διότι είναι μάλλον σύνηθες το φαινόμενο μια ισχυρή δύναμη να επαναπαύεται στις προηγούμενες νίκες της, να υποτιμάει τον αντίπαλό της και να χαλαρώνει την επαγρύπνησή της. Για το Ισραήλ, τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου του 2023 είναι αντίστοιχα με εκείνα της 30ης/31ης Ιανουαρίου του 1968 για τις ΗΠΑ και το Νότιο Βιετνάμ, οπότε υπέστησαν αιφνιδιασμό σε όλα τα επίπεδα (τακτικό, επιχειρησιακό, στρατηγικό). Εάν κάποιος μελετήσει επισταμένως τις προετοιμασίες της βορειοβιετναμικής πλευράς (συμπεριλαμβανομένων των Βιετκόνγκ), καθώς και την εξέλιξη των γεγονότων, θα παρατηρήσει ομοιότητες με τα όσα συνέβησαν στο Ισραήλ.
Μία ομοιότητα που δεν θα έπρεπε να θεωρηθεί πρωτοφανής, παρ’ όλη τη φρίκη που προκαλεί, είναι η χρήση του τρόμου ως πολιτικού εργαλείου. Όπως είναι γνωστό, κατά τη διάρκεια της επίθεσης οι Βορειοβιετναμέζοι και Βιετκόνγκ, οι οποίοι εισήλθαν σε πόλεις και χωριά του Νοτίου Βιετνάμ, ήταν εφοδιασμένοι με λίστες εξόντωσης αντικομουνιστών, κυβερνητικών αξιωματούχων, επιχειρηματιών κ.λπ. Αυτοί είτε εκτελέσθηκαν με φρικτό τρόπο έπειτα από δίκες-παρωδία είτε απήχθησαν και εξοντώθηκαν κρυφά, θέτοντας τους οικείους τους σε αμφιβολία για την οριστική τύχη τους. Τα πιο γνωστά γεγονότα ήταν αυτά που έλαβαν χώρα στην παλαιά αυτοκρατορική πρωτεύουσα Χουέ. Επιδίωξη ήταν, μέσω τρομοκρατικών πράξεων και της μεταφοράς του πολέμου εντός κατοικημένων περιοχών, αφενός, η υπονόμευση των προγραμμάτων ειρήνευσης, ώστε να οδηγηθούν σε αποτυχία, και, αφετέρου, η πρόκληση μαζικών απωλειών αμάχων, ως αποτέλεσμα της αναγκαστικής χρήσης βαρέων όπλων από τις συμμαχικές δυνάμεις εντός κατοικημένων τόπων. Ζητούμενο επίσης ήταν η υποκίνηση λαϊκής εξέγερσης εναντίον της κυβέρνησης του Νότιου Βιετνάμ και η εμφάνισή της ως αδύναμης να προστατεύσει τον άμαχο πληθυσμό και όσους εργάζονταν για αυτή.
Το Τετ αποτέλεσε μια συντριπτική ήττα σε επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο για το Βόρειο Βιετνάμ και τους Βιετκόνγκ. Από την άλλη πλευρά, ήταν μια καίρια νίκη σε στρατηγικό επίπεδο. Οι εικόνες της καταστροφής που έφθαναν μέσω της τηλεόρασης στα σπίτια των Αμερικανών, οι σκληρές μάχες των πεζοναυτών στη Χουέ, οι εσφαλμένες αναφορές των ΜΜΕ περί κατάληψης της αμερικανικής πρεσβείας στη Σαϊγκόν και μια σειρά άλλων γεγονότων, οδήγησαν στη μεταστροφή της κοινής γνώμης των ΗΠΑ και ενδυνάμωσαν το αντιπολεμικό κίνημα. Παράλληλα, οδήγησαν στην απόσυρση του Προέδρου Λίντον Τζόνσον από τη διεκδίκηση επανεκλογής και διεύρυναν το χάσμα αξιοπιστίας (credibility gap) μεταξύ της πολιτικοστρατιωτικής ηγεσίας και του λαού. Την ίδια στιγμή μεγέθυναν και πόλωσαν ακόμη περισσότερο τις κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις στη χώρα, με αποκορύφωμα τις δολοφονίες των Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (4 Απριλίου 1968) και Ρόμπερτ Κένεντυ (6 Ιουνίου 1968).
Ομοίως, η Χαμάς με τις φρικτές πράξεις στις οποίες προέβη, είναι βέβαιο ότι αποσκοπούσε στην παρουσίαση της ισραηλινής κυβέρνησης ως ανίκανης να προστατεύσει τον πληθυσμό της και την εξαγρίωση της κοινής γνώμης της χώρας. Η ηγεσία της εκτιμούσε ότι οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (Israel Defense Forces) θα επενέβαιναν με συντριπτικό τρόπο στη Λωρίδα της Γάζας, επιζητώντας εκδίκηση. Το Ισραήλ έπεσε στην παγίδα και χρησιμοποιεί βαρύ οπλισμό και εκρηκτικά υψηλής ισχύος σε μια περιοχή όπου είναι αδύνατος ο διαχωρισμός μεταξύ αμάχων και μαχητών της οργάνωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αρχική συμπάθεια και ανοχή προς το Ισραήλ να αρχίσει να φυλλοροεί. Οι εικόνες από σκοτωμένα και τραυματισμένα παιδιά και οι περιγραφές των διεθνών οργανισμών για την τραγική κατάσταση εντός της Λωρίδας επιδρούν αρνητικά στα συναισθήματα της παγκόσμιας κοινής γνώμης, κυρίως της δυτικής.
Ο κ. Κωνσταντίνος Γιαννακός είναι Ταγματάρχης (ΠΖ) ε.α., απόφοιτος του προγράμματος «Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ), κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας (ΙΑΚΑ), του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και κάτοχος διδακτορικού διπλώματος από το ίδιο τμήμα.