Η συμπλήρωση ενός έτους από την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία παρέχει την ευκαιρία μιας πρώτης επισήμανσης ορισμένων από τα στρατιωτικά διδάγματα που αναδύθηκαν από τα πεδία των μαχών. Δεδομένου του γεγονότος ότι οι σημερινές εξελίξεις θα αποτελέσουν τη στρατιωτική ιστορία του μέλλοντος, η παρακολούθηση των σύγχρονων γεγονότων θα καταστεί το αντικείμενο προσοχής των μελετητών στις προσεχείς δεκαετίες. Το περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία –ως πηγή πληροφόρησης, αλλά και παρακαταθήκη μελλοντικής γνώσης– προσδοκά να συμβάλλει εποικοδομητικά στην ορθή και αντικειμενική καταγραφή της ιστορικής πραγματικότητας.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΒΟΪΚΗ ΔΙΑΔΟΧΗ (1256-1258)

Μια δυναστική διαμάχη που συντάραξε τη λατινοκρατούμενη Εύβοια

Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΣΑΒΟ (9 Αυγούστου 1942)

Οι Ιάπωνες ταπεινώνουν τους Αμερικανούς

ΤΑ ΧΑΜΕΝΑ ΤΑΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΡΟΜΕΛ

Ο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΛΗΡΟΣ ΣΤΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΕΩΣ ΤΟ 1821

Ιεράρχες πρωτοστατούν στον αγώνα των υπόδουλων Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ ΕΩΣ ΤΟΝ ΧΕΛΜΟΥΤ ΦΟΝ ΜΟΛΤΚΕ ΤΟΝ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟ

Οι αλλαγές που επήλθαν από τους Γερμανούς αρχηγούς του Γενικού Επιτελείου

[...] Έπειτα από δεκαετίες, είναι η πρώτη φορά που διεξάγεται μια κλασική πολεμική αναμέτρηση στον ευρωπαϊκό χώρο μεταξύ δύο σχεδόν ισοδύναμων –τουλάχιστον σε δομές, φιλοσοφία και εκπαίδευση– αντιπάλων (near peer adversaries) και η οποία διαθέτει πολλά από τα χαρακτηριστικά μιας σύγκρουσης ευρείας κλίμακας. Ασφαλώς και στο πρόσφατο παρελθόν έλαβαν χώρα ένοπλες συγκρούσεις στη Γηραιά Ήπειρο, όπως οι συρράξεις που ακολούθησαν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ή οι μάχες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Ωστόσο, το παγκόσμιο διακύβευμα από την εξέλιξη των επιχειρήσεων, τα μέσα που χρησιμοποιούνται, αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό που εμπλέκεται, επιβεβαιώνουν την αντίληψη αυτή.

Η εν πολλοίς επίπλαστη αίσθηση της εποχής του τέλους των πολέμων φαίνεται να υποχωρεί μπροστά στη σκληρή διαπίστωση που βιώνει η Ευρώπη ότι η φρίκη των μαχών συνεχίζει να αποτελεί θλιβερό κομμάτι της Ιστορίας της και του γεωγραφικού της χώρου. Ολόκληρη η ανθρωπότητα αντιλαμβάνεται τη διεξαγωγή του πολέμου στην Ουκρανία όχι αποκλειστικά «με κουμπάκια» από απόσταση και με ηλεκτρονικά μέσα, αλλά μέσα από τη βιαιότητα των χαρακωμάτων. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας (War On Terror) –τον οποίο εξαπέλυσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες το 2001–, οι αντιπαραθέσεις με αντιπάλους χαμηλότερης δυναμικότητας, με τρομοκρατικές οργανώσεις και εναντίον αντάρτικων ομάδων (insurgency wars), αλλά και η πρόοδος της τεχνολογίας άμβλυναν τη σημασία που δόθηκε στις κλασικές πολεμικές αντιπαραθέσεις και τον τρόπο διεξαγωγής αυτών. Τα γεγονότα στην Ουκρανία και ο τρόπος διεξαγωγής των μαχών επαναφέρουν στο προσκήνιο τον ρόλο και την αξία των κλασικών οχυρωματικών έργων εκστρατείας, όπως τα χαρακώματα με σκέπαστρο, παραπέμποντας ευθέως στα πεδία των μαχών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Την ίδια στιγμή, μεγάλο μέρος των εμπλοκών πραγματοποιείται σε πολύ κοντινές αποστάσεις απαιτώντας χρήση τυπικών τακτικών, όπως το πυρ και η κίνηση, η κάλυψη και η απόκρυψη, η ικανότητα ανάγνωσης χαρτών κ.λπ. Αναδύεται, λοιπόν, στην επιφάνεια η σημασία της κατοχής βασικών γνώσεων για τον πεζό στρατιώτη (το αποκαλούμενο «basic soldiering» στη δυτική στρατιωτική ορολογία), καθώς και η αξία της σωματικής αντοχής και των πνευματικών ικανοτήτων επί του πεδίου της μάχης, επιβεβαιώνοντας ότι, παρά την πρόοδο της τεχνολογίας, παραμένει κρίσιμος ο ρόλος τού απλού μαχητή στον σύγχρονο τρόπο διεξαγωγής του πολέμου.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει εισάγει στην αναμέτρηση νέα οπλικά συστήματα –όπως τα μη επανδρωμένα αεροχήματα ή οι διόπτρες θερμικής απεικόνισης–, η γενικευμένη χρήση των οποίων αναπροσαρμόζει άρδην τις τακτικές. Ωστόσο, παραμένει υπό συζήτηση ο βαθμός στον οποίο τα συστήματα αυτά είναι σε θέση να αλλάξουν τους κανόνες του παιχνιδιού και τον τρόπο διεξαγωγής των μαχών. Μπορεί πάντως να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η πρόσβαση σε αντίστοιχη τεχνολογία είναι πλέον εφικτή για αμφότερους τους αντιμαχόμενους, εξουδετερώνοντας το όποιο πλεονέκτημα ενδεχομένως απολάμβανε η μια πλευρά. [...]

Στον χώρο αυτό, κάθε μήνα, θα φιλοξενούνται κείμενα επιλεγμένων συνεργατών μας υπό τον γενικό τίτλο «Γεγονότα και Γνώμες». Με τον τρόπο αυτό, φιλοδοξούμε όχι μόνο να γνωρίσουν οι αναγνώστες καλύτερα τους συνεργάτες του περιοδικού, μέσω των τοποθετήσεών τους επί των ιστορικών γεγονότων και της επικαιρότητας, αλλά και να παρουσιάζονται θέματα ιστορικού και στρατιωτικού ενδιαφέροντος, σε μια προσπάθεια κατανόησης του σύγχρονου κόσμου μέσα από τη μελέτη της Ιστορίας.

Κωνσταντίνος Ι. Γκοβόστης