Σημείωμα του εκδότη
Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918) σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής ειρηνικής συνύπαρξης, ανάπτυξης και προόδου που γνώρισε η Ευρώπη μετά το τέλος του Γαλλοπρωσικού Πολέμου του 1870-1871, αλλά και την αυγή μιας εποχής ανακατατάξεων, ρευστότητας και συγκρούσεων κάθε μορφής –όχι μόνο πολεμικών–, που συνεχίζονται ως τις μέρες μας. Στα τέλη του 19ου αιώνα η Belle Époque, με τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, την εκβιομηχάνιση, την παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και τη διακίνηση του κεφαλαίου, είχε αναγάγει στη σφαίρα του αδιανόητου, έναν πόλεμο στην Ευρώπη. Από τις αρχές, όμως, τού 20ού αιώνα σε κύκλους πολιτικών, στρατιωτικών, αλλά κυρίως τραπεζιτών και βιομηχάνων, άρχισε να αναπτύσσεται μια αδηφάγος τάση για όλο και περισσότερα κέρδη, για οικονομική επικράτηση επί ανταγωνιστικών χωρών, για αρπαγή αποικιών, καθώς και για την εξάπλωση της κυριαρχίας των ισχυρών κρατών, όχι μόνο εντός της Ευρώπης, αλλά και παγκοσμίως. Έτσι, το «αδιανόητο» έγινε πραγματικότητα. Το καλοκαίρι του 1914 η αδηφάγος Γερμανία και η μονίμως ανικανοποίητη Αυστρο-Ουγγαρία είδαν τον πόλεμο σαν μια ευκαιρία για ολοκληρωτική στρατιωτική και συνακόλουθα οικονομική επικράτηση στην ευρωπαϊκή ήπειρο αλλά και στον κόσμο ολόκληρο. Στην αιματηρή σύγκρουση που ξεκίνησε προστέθηκαν και οι αφανείς, αλλά εξίσου άπληστοι, Αγγλοσάξονες.
Η δραματική σύγκρουση άφησε πίσω της δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς, γκρέμισε αυτοκρατορίες και άλλαξε τις ισορροπίες που διασφάλιζαν επί έναν αιώνα την ειρήνη στην Ευρώπη. Τυπικά η σύρραξη έληξε τον Νοέμβριο του 1918, αλλά στην πραγματικότητα η περίοδος που ακολούθησε δεν ήταν παρά μια ανακωχή για την εικοσαετή ανασυγκρότηση των αντιμαχόμενων δυνάμεων, προτού ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο του 1939 η δεύτερη και τραγικότερη φάση του δράματος. Οι πρωταγωνιστές του 1914 συνεχίζουν μέχρι και σήμερα τις προσπάθειές τους για οικονομική και πολιτική επικράτηση, αν και στους κόλπους των άλλοτε αντιμαχόμενων στρατοπέδων έχουν σημειωθεί κάποιες μεταβολές. Οι κυρίαρχοι παίκτες όμως της παγκόσμιας σκακιέρας παραμένουν οι ίδιοι. Οι Γερμανοί πάντοτε προσπαθούν να κυριαρχήσουν στην Ευρώπη. Οι Γάλλοι παλινωδούν. Οι Αγγλοσάξονες προσπαθούν να αντισταθούν και οι υπόλοιποι ετοιμάζονται να μοιραστούν στα δύο στρατόπεδα, με τη Ρωσία να σπεύδει πάλι, όπως και τότε, να ισχυροποιήσει τη θέση της.
Έχοντας αυτά κατά νουν και με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την έναρξη του Μεγάλου Πολέμου, αφιερώνουμε το φετινό ημερολόγιο στο μεγάλο αυτό ιστορικό γεγονός. Παρακολουθούμε μέρα με τη μέρα τη δραματική εξέλιξη των γεγονότων που άλλαξαν τον κόσμο μας πριν από 100 χρόνια, με πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό από το έργο του Hew Strachan, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, την πιο πλήρη και σύγχρονη ιστορική καταγραφή για το θέμα.
Κλείνοντας, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος διαρκεί ως σήμερα, με άλλο πρόσωπο, κάτι που αποδεικνύει ότι η Ιστορία έχει πράγματι την τάση να επαναλαμβάνεται. Γι’ αυτόν τον λόγο η γνώση της μάς προσφέρει τη δυνατότητα να θωρακιζόμαστε για το «αδιανόητο».